Waist Deep in the Big Muddy, deel 3 - Oorlogsfilms en muziek

Eerder verschenen:
Waist Deep in the Big Muddy, deel 1 - Oorlog en muziek
Waist Deep in the Big Muddy, deel 2 - Protest of song?

Dit is het laatste deel in de drie-delige serie 'Waist Deep in the Big Muddy' over oorlog en muziek in de laatste vijftig jaar.

Originele filmposter van 'Apocalypse Now', 1979

In veel van de beroemde films(**) die intussen gemaakt zijn over de Vietnamoorlog wordt muziek gebruikt van muzikanten die in die tijd leefden en hits produceerden. Zo worden nummers gebruikt van The Doors en van Janis Joplin. Maar ook nummers van de Rolling Stones worden veel gebruikt. "(I Can't Get No) Satisfaction" blert loeihard door de speakers wanneer de "swift boat" een donkere Mekong rivier op vaart in "Apocalypse Now" (regie Francis Ford Coppola). Acht jaar later gebruikte Stanley Kubrick het nummer "Paint it Black" van de Stones in "Full Metal Jacket".

Veel van deze muziek wordt dan ook met name door deze films - en door de vele documentaires die over Vietnam zijn gemaakt - geassocieerd met de Vietnamoorlog.

Originele filmposter van 'Lions for Lambs', 2007

Veel minder bekend is dat er ook commerciële speelfilms over Irak zijn gemaakt. Financieel gezien was niet één film een succes, laat staan dat er kaskrakers bij waren. Aan de grote namen ligt het niet. Meryl Streep, Tom Cruise, Reese Witherspoon en Peter Berg spelen in de film "Lions for Lambs" uit 2007, die geregisseerd werd door Robert Redford. De filmmuziek werd ondermeer geschreven door John Barry die met name bekend is geworden van zijn muziek voor de James Bond films.
Peter Berg (de acteur uit 'Lions for Lambs') regisseerde "The Kingdom" met onder andere Jamie Foxx en Jennifer Garner. De muziek voor deze film werd geschreven door Danny Elfman, die ook de muziek voor de films "Beetlejuice", "Batman", "Batman Returns", "Edward Scissorhands" en "Charlie & The Chocolate Factory" componeerde.
En Brian De Palma ten slotte regisseerde de mockumentary "Redacted" (een film geheel zonder muziek).
Alle drie de films gingen trouwens in 2007 in première.
Dat deze films geen commercieel succes werden betekent wellicht dat het publiek nog niet toe is aan films over Irak. Wellicht heeft ook hier de Amerikaanse censuur toch meer succes gehad dan we wensen te geloven.

De tijden zijn intussen ook wel veranderd. Nieuwe technologieën als internet, digitale camera's en opslagmedia met een grote capaciteit zorgen er voor dat soldaten zelf kunnen laten zien wat ze hebben meegemaakt. De Oliver Stone van deze tijd heet gewoon 'Private Henry' en effecten zijn geen effecten meer, maar levensecht. De oorlogsfilms van nu zijn de video's over wat soldaten hebben meegemaakt in Irak, door hen zelf ter plaatse gemonteerd en gepubliceerd.
Ze zijn met bosjes te vinden op Youtube. Sommige zijn enger dan de smerigste horrorfilms, anderen aandoenlijker dan de zoetsappigste drama's. Maar stuk voor stuk zijn ze aangrijpender dan "Apocalypse Now" en "The Deer Hunter" samen; een goede acteur kan de werkelijkheid benaderen, maar zelfs de beste regisseur kan de werkelijkheid niet bedenken!

(**) Beroemde films over de Vietnam oorlog:

• Michael Cimino, "The Deer Hunter", 1978
  
• Francis Ford Coppola, "Apocalypse Now", 1979
  
• Oliver Stone, "Platoon", 1986
  
• Stanley Kubrick, "Full Metal Jacket", 1987
  
• Barry Levinson, "Good Morning Vietnam", 1987
  
• Lionel Chetwynd, "Hanoi Hilton", 1987 (mede naar aanleiding van de ervaringen van presidentskandidaat (2008) John McCain als krijgsgevangene in Vietnam)
  
• Oliver Stone, "Born on The Fourth of July", 1989

Deze films zijn gemaakt *nadat* de Vietnam oorlog was afgelopen. Maar luisterden de troepen in Vietnam ook echt naar de muziek van Creedence Clearwater Revival, The Doors, The Rolling Stones, James Brown, Sonny & Cher, Eric Burdon & the Animals, Three Dog Night? Ja, dat deden ze zeker, net zoals soldaten tegenwoordig naar de radio luisteren of naar de muziek op hun iPods. Alleen hadden ze in die tijd geen mp3 spelers, maar tape-recorders en muziekcassettes. En natuurlijk hadden ze de beschikking over radio; denk aan Robin Williams als DJ voor het "US Armed Services Radio station" in de film "Good Morning Vietnam", die nummers de lokale ether inslingert als "Nowhere To Run" van The Vandellas (erg toepasselijk voor soldaten aan het front), "I Got You (I Feel Good)" van James Brown, "I Get Around" van de Beach Boys of "What A Wonderful World" van Louis Armstrong (in schril contrast met de gruwelijke werkelijkheid van de oorlog).

De enige film van betekenis over de oorlog in Korea is "M*A*S*H" van regisseur Robert Altman uit 1970. De muziek uit die film, het nummer "Suicide is Painless" (muziek: Johnny Mandel, tekst: Mike Altman, de zoon van) is daarna door velen gecovered.

Later deze maand volgt nog een artikel over muziek en popcultuur in Irak; waar luisteren de Westerse troepen naar anno 2008?

---

(*) Gebruikte info en literatuur:

1. Anti-War Art - 'Massacre in Haditha'
   16 oktober, 2007, The story behind the painting, door Tanya Tier
   
2. G.I.'s Tell of a U.S. Massacre in Korean War
   The New York Times, 6 september 1999, door Sang Hun Choe, Charles J. Hanley and Martha Mendoza, Associated Press
   
3. Anti-war tunes are getting a hearing
   USA Today, 29 juni 2006, door Edna Gundersen
   
4. FindArticles - Rock knocks Iraq
   USA TODAY, juni, 2006, door Edna Gundersen
   
5. About.com - Top 10 Classic Anti-War Protest Songs
   
6. Vietnam Era Anti War Music
   door J.W. Anderson, Vietnam veteraan
   
7. FindArticles - TAKING MUSIC TO THE TROOPS
   Gazette, The (Colorado Springs), Jan 14, 2008, by ANDREA BROWN
   
8. Wikipedia: Opposition to the Vietnam War
   
9. Antiwar.com
   
10. Ze willen het niet écht zien
    cinema.nl, Waarom Irak-films floppen in de Verenigde Staten, 3 april 2008, door Floortje Smit
    
11. Protest Music of the 60's